Trong thời kì hiện nay của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, vấn đề lũ lụt hằng năm vẫn luôn là đề tài nhức nhối. Ở nước ta, dưới tác động của áp thấp nhiệt đới, cùng việc xả lũ tại các hồ thuỷ điện, hứng chịu hàng chục cơn bão mỗi năm đã gây ra lũ lụt và ảnh hưởng nặng nề đến đời sống của người dân các tỉnh miền Trung.  Chính vì lẽ đó mà Kiến trúc cũng xoay vòng quanh vấn đề này để từ đó đưa ra được các mẫu nhà nổi chống lũ hiệu quả. Kể từ đó chúng tôi hy vọng với các mô hình mẫu này, sẽ đóng góp tích cực về những giải pháp chống lũ và các cơ quan ban ngành sẽ có sự quan tâm, hỗ trợ để những giải pháp phù hợp có thể trở thành hiện thực.

I. Giới thiệu những mô hình Nhà chống lũ hiệu quả trên thế giới, những mô hình đã đạt hiệu quả cao khi sửa dụng.

     Trước tiên, chúng tôi xin giới thiệu đến các bạn các bạn những mô hình Nhà chống lũ hiệu quả trên thế giới, những mô hình đã đạt hiệu quả cao khi sửa dụng. Và như chúng ta đã biết, những công trình trong vùng lũ lụt thường chứa đựng nhiều rủi ro và đòi hỏi phải được xây dựng bằng những công nghệ thích hợp. Mặc dù xây dựng công trình cao hơn mực nước lũ là cách làm phổ biến nhưng cũng có những phương pháp ấn tượng hơn khi có thể làm cho những ngôi nhà nổi tự động mỗi khi nước lũ dâng cao. Loại hình này đang xuất hiện ngày càng nhiều trong bối cảnh lũ lụt dần trở thành hiểm hoạ toàn cầu.

1. Công trình “Amphibious House”

Vị trí: Anh

Thiết kế: Baca Architec

Diện tích sàn : 205 m ²

Chi phí xây dựng / tân trang : 750 000 €

     “Amphibious House”  là một tòa nhà trên mặt đất, trên nền móng cố định nhưng bất cứ khi nào xảy ra lũ lụt nó sẽ nổi lên bởi nước lũ.

“Amphibious House”  nằm cạnh sông Thames ở Marlow, nước Anh là ngôi nhà đầu tiên. Dựa trên các thực tiễn tiên phong trong việc tiếp cận không phòng thủ để tạo không gian cho nước trong môi trường xây dựng - ngôi nhà đánh dấu một đóng góp có giá trị và quan trọng cho cả thiết kế kiến ​​trúc và ngôn ngữ chống lũ.

     The Amphibious House là một cách tiếp cận rất sáng tạo để giải quyết lũ lụt cực đoan. Ngôi nhà 250 tấn, nằm trên mặt đất trong một bến tàu có mục đích, có thể tăng lên đến 2,7m khi có một trận lụt, bị ngập bởi nước lũ; trong khi vẫn kết nối với tất cả các tiện ích thông qua dịch vụ linh hoạt. Được xây dựng trên bờ sông Thames ở Buckinghamshire, ngôi nhà là nơi đầu tiên đảm bảo Quy hoạch, Quy chế xây dựng và được xây dựng tại Vương quốc Anh.

     Ngôi nhà sử dụng công nghệ từ việc xây dựng cầu và hàng hải cũng như xây dựng thông thường để tạo ra một giải pháp thanh lịch cho lũ lụt cũng hấp dẫn và miễn phí cho khung cảnh. Các thuộc tính nổi, bao gồm các bài viết hướng dẫn, slide-gear và các dịch vụ linh hoạt được thể hiện trong kiến ​​trúc như là da weatherscreen công nghiệp. Mặt tiền bằng kính cao gấp 3 lần cho tầm nhìn ra dòng sông từ tất cả các tầng. Độ cao phía bắc cung cấp một sự bổ sung đơn giản cho các ngôi nhà lân cận.

     Ngôi nhà 225sqm độc đáo, nằm cách mép sông chỉ 10 m và trong Khu vực bảo tồn quy hoạch ngôi nhà, cũng cung cấp một phản ứng thông minh và theo ngữ cảnh cho khung cảnh của nó. Thiết kế này được thiết kế để vượt qua những thách thức khi không có lối vào bằng xe cộ đến chỗ, hạn chế không gian để làm việc và cần tất cả các vật liệu và vật liệu được đưa qua sông thông qua một phà chuỗi nhẹ. Ngôi nhà nguyên mẫu tiên phong này đã vượt qua một thử nghiệm nổi đầy đủ trước khi khách hàng chiếm đóng.

     Ngôi nhà đổ bộ cho thấy rằng các chiến lược kiến ​​trúc, kỹ thuật và lũ lụt có thể được kết hợp tổng thể để tạo ra các tòa nhà đẹp cho phép người cư ngụ được sống gần nước một cách an toàn.

2. FLOAT House

Thiết kế: Morphosis Architects

     Công trình FLOAT House (Nhà nổi) đã đạt chứng chỉ LEED Platinum nhờ vào việc giảm thiểu tối đa những tác động đến môi trường. Ngôi nhà được xác định là “nhà ở lưỡng cư” (trên cạn và trên mặt nước) do Morphosis Architects thiết kế theo đơn đặt hàng của quỹ Make It Right (do Brad Pitt sáng lập) tại New Orleans. Công trình tiết kiệm năng lượng rộng gần 90m2 là giải pháp cho những vùng thường xuyên xảy ra lũ lụt trên thế giới. Ngôi nhà được xây từ một hệ khung đúc sẵn bằng bọt polystyrene cùng với lớp bao che là kính cường lực và bê tông sợi được gia cố khiến cho nó đủ nhẹ và trở thành một chiếc bè nổi khi nước lũ dâng lên. Khi nước dâng, ngôi nhà sẽ tách khỏi dây neo và có thể nâng lên đến độ cao 3.66 mét (~12 feet) nhưng sẽ không trôi ra xa mà hoạt động như một chiếc bè cung cấp năng lượng từ pin đủ cho việc sử dụng tạm thời đến khi có trợ giúp.

Minh họa kết cấu

3.“Blooming Bamboo home” / Thiết kế: H&P Architects

    Công trình "Blooming Bamboo home” của H&P Architects là một dạng nhà nổi giá rẻ được làm từ vật liệu địa phương. Với nguyên liệu tre, ngôi nhà được xây dựng trên một hệ đỡ là các thùng dầu tái chế. Những thùng dầu này liên kết với nhau tạo thành chiếc bè, nâng ngôi nhà nổi trên bề mặt nước lũ.

Sơ đồ khái niệm 

Đóng và mở

Sơ đồ tầng và phần 

4. Nhà nổi ở Maasbommel

Thiết kế: Waterstudio và Dura Vermeer

     Hà Lan được xem là nơi tập trung của những căn nhà nổi bởi đây vốn là khu vực có địa hình trũng so với mực nước biển. Văn phòng kiến trúc đến từ Hà Lan: Waterstudio và Dura Vermeer đã hoàn thiện một bản mẫu thiết kế nổi tiếng cho loại hình nhà nổi ở Massbommel (gần sông Maas). Ngôi nhà được thiết kế để có thể nổi lên trên cao vào mỗi dịp lũ lụt. Hệ thống điện và cung cấp nước vẫn luôn được đảm bảo trong suốt quá trình nổi nhờ vào những ống dẫn dẻo.

5. Công trình Container nổi

Thiết kế: Green Container International Aid

     Khi mùa mưa nặng hạt gây nên những trận lũ lớn năm 2010, gần một phần năm lãnh thổ Pakistan và 20 triệu người đã phải chịu thiệt hại. Như một nỗ lực trợ giúp, tổ chức Green Container International Aid đã thiết kế những container này để phục vụ cứu trợ khẩn cấp. Được hoàn thiện từ những container bỏ hoang, gỗ pallet và săm xe, các container có khả năng nổi lên trong trường hợp xảy ra lũ lụt.

Thành phần cấu tạo và nguyên lí hoạt động của Container nổi

6. Ngôi nhà có chân (Between Arts và Technology Studio)

     Trong khi những ví dụ trên tận dụng lực đẩy của nước để nổi, văn phòng Between Art và Technology đã chọn một hướng tiếp cận khác trong thiết kế chống lũ của mình. Thay vì sử dụng nước để nâng kết cấu lên, công trình Ngôi nhà xanh có chân (Greenhouse that grows legs) sử dụng hệ thống nâng thủy lực giúp cho công trình cao lên 800mm so với nền đất. Chủ nhà có thể di chuyển căn nhà đến vị trí thích hợp qua điều khiển từ xa.

 II. Nhìn lại những phương án đạt giải “Kiến trúc nhà ở nông thôn vùng bão lũ, ngập lụt” của Việt Nam

     Những năm qua, giới KTS đã đóng góp nhiều mô hình nhà chống lũ, đặc biệt với Cuộc thi “Kiến trúc nhà ở nông thôn vùng bão lũ, ngập lụt” do  Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức 2010-2011, những đồ án được giải cao đều là ý tưởng cho nhà chống lũ, hướng về miền Trung. Một trong số đó đã được đưa vào xây dựng thực tế ở Hà Tĩnh. Tuy nhiên, những đồ án được xây dựng thực tế còn quá ít. Mong rằng giới hành nghề kiến trúc sư sẽ tiếp tục có những đóng góp tích cực về những giải pháp chống lũ và các cơ quan ban ngành sẽ có sự quan tâm, hỗ trợ để những giải pháp phù hợp có thể trở thành hiện thực.  

          3 tác phẩm đạt giải A tại cuộc thi “Kiến trúc nhà ở nông thôn vùng bão lũ, ngập lụt” đều có ý tưởng về nhà chống lũ hướng về miền Trung

1. Sống cùng Lũ Lụt, nhà chống lũ lụt đa năng Hương Khê, Vũ Quang, Hà Tĩnh

Tác giả PGS.TS.KTS Phạm Hùng Cường,Bùi Thị Nhàn, Trần Mai Phương, Hà Việt Cường, Đỗ Xuân Sơn

2. Nhà ở nông thôn vùng bão lũ Nhà lõi – Khu vực Miền Trung và Tây Nam bộ

Tác giả Ngô Xuân Thanh, Trịnh Tuấn Hiệp, Phạm Văn Du

3.Thiết kế nhà chống bão lũ Khu vực Miền Trung

Tác giả Phạm Hữu Thủy

   * Các tác phẩm đạt giải B tại cuộc thi “Kiến trúc nhà ở nông thôn vùng bão lũ, ngập lụt”

1. Nhà ở nông thôn vùng bão lũ Vùng Bắc Trung Bộ

Tác giả: Đặng Ngọc Anh, Đào Thanh Hải, Nguyễn Hà Thắng

2. Làng ven sông Huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình

Tác giả: TS.KTS Vương Hải Long, Tạ Đức Thanh, Lê Trọng Quang, Nguyễn Khắc Phước, Nguyễn Quang Lợi

3. Nhà ở tỉnh Bến Tre Tây Nam Bộ

Tác giả: KTS Bùi Thanh Việt Hùng, Nguyễn Anh Tuấn, Vương Tiến Luyến, Đỗ Thị Thái Hà

Và còn rất nhiều các giải B, cũng như nhiều mô hình khác.

           Kết luận: Vấn nạn lũ lụt đã và đang được nhìn nhận và đưa ra giải pháp một cách đúng đắn. Từ đó cho thấy được tầm quan trọng của các mô hình Nhà chống lũ lụt. Chúng ta đang ngày càng hy vọng, mong chờ nhiều giải pháp mới, không chỉ là để giúp đỡ các đồng bào miền Trung mà còn là mọi miền sông nước của đất nước. 

Theo Hội Kiến trúc sư Việt Nam