Những vụ việc thương tâm xảy ra tại Vạn Hạnh Mall gần đây khiến dư luận không khỏi bàng hoàng. Không chỉ là nỗi mất mát lớn đối với gia đình nạn nhân, thiệt hại kinh tế lớn với các doanh nghiệp kinh doanh ở VHM, đó còn là một lời cảnh tỉnh đối với cách chúng ta đang thiết kế và quản lý các không gian công cộng – nơi con người cần cảm thấy được kết nối và an toàn, thay vì bị cô lập trong khủng hoảng.

Thiết kế cảnh quan "chống người 44" (suicide prevention design) là một chủ đề RẤT NHẠY CẢM, thường xuất hiện trong các dự án như: cầu, tòa nhà cao tầng, công viên ven sông, bờ kè, hoặc những địa điểm có tỷ lệ 44 cao. Mục tiêu là giảm thiểu cơ hội hành động bốc đồng, và tạo ra rào cản vật lý và tâm lý để ngăn chặn hành vi 44. Việc áp dụng các thiết kế này không chỉ là trách nhiệm về an toàn công trình, mà còn là thể hiện sự thấu cảm và hiểu biết sâu sắc đối với hành vi con người.

1. Mục tiêu chính của thiết kế

• Ngăn chặn hành động ngay lập tức (delay access)
• Tăng nhận diện & can thiệp từ người khác
• Hạn chế cảm giác cô lập
• Khơi gợi hy vọng hoặc kích thích tư duy lại

2. Giải pháp vật lý (physical interventions)

- Hàng rào chắn (Physical Barriers)

• Ví dụ: Cầu Golden Gate (Mỹ) lắp hệ thống lưới thép chống nhảy tự tử (Netting System).
• Chiều cao lý tưởng: >2.4m, dạng cong ra ngoài, khó leo.
• Chất liệu: inox, thép không gỉ, polycarbonate trong suốt (đảm bảo tầm nhìn nhưng vẫn an toàn).

- Cây xanh và cảnh quan "mềm" để cản trở hành động

• Tạo vành đai cây cản tầm di chuyển hoặc định hướng dòng người tránh các điểm nguy hiểm.
• Bố trí vườn hoa, hồ nước, ghế đá... làm yếu tố trì hoãn hành động và giảm cảm giác tiêu cực.
• Kết hợp nghệ thuật công cộng (Public Art) – như tượng người ôm nhau, tấm gương phản chiếu – tạo hiệu ứng đồng cảm.

- Chiếu sáng thông minh

• Chiếu sáng đầy đủ ở những khu vực nhạy cảm như cầu, cầu thang ngoài trời, bờ sông.
• Giảm cảm giác bị cô lập, đồng thời tăng khả năng giám sát tự nhiên (natural surveillance).

3. Giải pháp tâm lý – thiết kế “nhắc nhở con người”

- Biển cảnh báo – thông điệp cảm xúc

• Các câu như:

“Bạn không cô đơn.”
“Hãy nói chuyện với ai đó trước khi hành động.”
“Gọi 1900 xxxx để có người lắng nghe.”

• Sử dụng thiết kế đồ họa nhân văn, dễ hiểu, gợi cảm xúc.

- Điện thoại khẩn cấp kết nối trực tiếp với tổng đài tư vấn tâm lý

• Đặt ở những điểm có nguy cơ cao.
• Giao diện đơn giản, dễ thấy và dễ dùng (giống điện thoại công cộng SOS).

4. Công nghệ & giám sát

Camera AI nhận diện hành vi đáng ngờ

• Hệ thống camera + AI phân tích chuyển động bất thường (ví dụ: người đứng lâu ở mép cầu).
• Tự động báo nhân viên an ninh hoặc tổng đài can thiệp.

Những vụ việc tại Vạn Hạnh Mall không chỉ cướp đi mạng người mà còn làm tổn hại sâu sắc đến tâm lý khách hàng, hoạt động thương mại và hình ảnh thương hiệu. Không gian đẹp nhưng thiếu cảm giác an toàn tinh thần là một "lỗ hổng thiết kế" mà chúng ta không thể bỏ qua. Hãy chia sẻ bài viết này đến những người làm nghề thiết kế, quản lý trung tâm thương mại và công trình công cộng. Đã đến lúc, thiết kế không chỉ để đẹp – mà còn có thể giữ lấy sinh mạng con người.