Các bạn thường xuyên làm việc với 3d max, render, chiếu sáng với Vray, nếu muốn render đẹp, hãy đọc đi đọc lại các phần này trong loạt bài “chiếu sáng nội thất, ngoại thất với vray” và các phương pháp chiếu sáng cơ bản mà tôi đã dày công tổng hợp, biên tập, dịch thuật  từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau, để các bạn có kiến thức sâu hơn về về vấn đề này.

Ánh sáng trong nhà có đặc tính rất khác với ánh sáng tự nhiên chủ yếu vì lượng ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào nhà thường ít hơn. Đối với ánh sáng trong nhà, ta có toàn quyền điều chỉnh nguồn sáng phù hợp với mục đích sử dụng. Ví dụ như đèn trong nhà thường tỏa ánh sáng êm dịu và khuếch tán hơn trong khi khả năng chiếu sáng đa năng và tiết kiệm của đèn văn phòng lại là yếu tố được chú trọng nhất. Điều này giải thích cho việc nhân viên văn phòng thường làm việc dưới ánh sáng mờ xanh.

Hầu hết ánh sáng nhân tạo trong nhà đều có tính khuếch tán, do đó chụp đèn được tạo ra giúp làm dịu ánh sáng và bóng đổ của đèn. Tuy nhiên đèn pha là một ngoại lệ với ánh sáng phát ra khá mạnh. Thường thì các nhân viên thiết kế ánh sáng sẽ sử dụng nhiều đèn pha kết hợp chứ không chỉ một, giúp đảm bảo bóng đổ sẽ dịu đi mà vẫn tạo được nhiều điểm nhấn.

Ánh sáng tự nhiên trong nhà hầu như luôn có tính khuếch tán do bật nảy qua lại giữa tường, sàn và trần nhà. Ánh sáng trực tiếp từ mặt trời có thể chiếu vào xuyên qua cửa sổ, tuy nhiên vì kích thước các cửa sổ thường khá nhỏ nên ánh sáng thường bị phản xạ qua lại bởi khá nhiều bề mặt chứ không chiếu trực tiếp lên toàn bộ ngôi nhà.

Ánh sáng cửa sổ

Khi nói đến ánh sáng tự nhiên trong nhà ta thường nghĩ đến ánh sáng chiếu vào qua cửa sổ.  Do đó, bản thân cửa sổ cũng có thể xem như là một nguồn sáng khá hiệu quả với ánh sáng phát ra thường khá dịu (vì cửa sổ là một nguồn sáng khá rộng và lớn). Ánh sáng loại này thường rất cuốn hút và ăn ảnh. Nếu chỉ có duy nhất một cửa sổ thì độ tương phản sẽ khá cao bất chấp đây là một nguồn sáng dịu. Ngược lại, càng nhiều cửa sổ thì độ tương phản càng thấp vì lúc này ngôi nhà sẽ nhận được nhiều ánh sáng hơn.

Màu của ánh sáng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: đầu tiên là thời tiết sẽ ảnh hưởng đến ánh sáng chiếu qua cửa sổ. Nếu trời u ám và nhiều mây thì ánh sáng chiếu vào sẽ mang sắc trắng, xám hoặc xanh. Khi trời nắng đẹp, ánh sáng bầu trời sẽ có màu xanh so với sắc trắng, vàng hoặc đỏ của ánh mặt trời (phụ thuộc vào từng thời điểm trong ngày). Một khi ánh sáng chiếu qua cửa sổ, nó cũng ít nhiều chịu tác động từ những mặt phẳng phản chiếu trong phòng. Màu của tường, sàn nhà và các đồ nội thất cũng ảnh hưởng đến ánh sáng khi nó phản chiếu qua lại giữa các bề mặt này.

Rõ ràng là để thiết kế ánh sáng trong nhà một cách hiệu quả và thẩm mỹ, bạn phải cân nhắc tất cả các yếu tố này cũng như thử nghiệm nhiều cách sắp xếp khác nhau, đồng thời cần hoạch định về cường độ, màu sắc cũng như độ tương phản rất kỹ lưỡng. Thiết lập đơn giản nhất có bối cảnh là một ngày nhiều mây với ánh sáng trắng chiếu vào một căn phòng trắng từ một cửa sổ lớn, với bối cảnh này bạn có thể thử nghiệm các ý tưởng và hoán đổi các khả năng để tìm ra giải pháp phù hợp nhất, nó cũng sẽ là điểm khởi đầu cho bất kì dự án nào sau này của bạn.

Một loại ánh sáng cửa sổ rất phổ biến là North Light (chủ yếu là ánh sáng đến từ cửa sổ đối diện hướng Bắc). Trước đây, các nghệ sĩ thường chưa có các nguồn ánh sáng nhân tạo đáng tin cậy, vì thế bằng việc sở hữu một studio với cửa sổ đối diện hướng Bắc họ có một nguồn sáng khá ổn định và đồng nhất xuyên suốt một ngày. Lí do là vì mặt trời luôn ở phía nam (ít nhất là ở bán cầu Bắc), do vậy nên chỉ có ánh sáng khuếch tán từ bầu trời chiếu qua cửa sổ trong trường hợp này, với ánh sáng dịu, không tập trung theo một hướng nhất định mà phân tán ra xung quanh và tạo bóng đổ khá nhạt. Về cơ bản, chất lượng của ánh sáng North Light tương đương với chất lượng của loại ánh sáng từ cửa sổ khi không có ánh mặt trời chiếu trực tiếp. Dù cho những căn phòng đối diện hướng Bắc thường tối hơn do thiếu ánh sáng từ mặt trời, tuy nhiên ánh sáng lại cho cảm giác rất dễ chịu.

Ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào phòng song lại không gây ảnh hưởng lớn. Hầu hết ánh sáng trên tường và các đồ nội thất đều đến từ sự phản chiếu ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng khuếch tán qua các cửa sổ. Hãy chú ý đến sắc đỏ của bức tường phía xa, dường như đó là sự phản chiếu từ rèm cửa. Và cũng lưu ý đến độ tương phản cao mà ánh sáng mặt trời tạo ra với những phần được chiếu sáng rất rõ nét.

Đây là một ví dụ minh họa cho độ dịu của ánh sáng từ cửa số. Bức hình được chụp khi trời nhiều mây và cửa sổ lúc này đóng vai trò như một cái hộp xám lớn bao bọc toàn bộ chủ thể. Chủ thể càng ở gần cửa sổ thì ánh sáng càng dịu. Nếu không nắm được ánh sáng dịu là gì, bạn sẽ tìm được câu trả lời ở Phần tiếp theo của tôi, còn vào lúc này chỉ cần chú ý đến phần rìa của bóng đổ được làm mờ như thế nào, cũng như sự chuyển tiếp giữa vùng sáng và vùng tối ở đây khá mượt.

Ánh sáng dịu đến từ cửa sổ lớn đã được các nghệ sĩ sử dụng trong nhiều thế kỉ (và vẫn được tín nhiệm bởi giới nhiếp ảnh ngày nay) vì tính nghệ thuật, dễ kiểm soát và sẵn có của nó.

Ánh sáng từ bóng đèn dây tóc  trong nhà.

Đây là dạng ánh sáng trong nhà phổ biến nhất mà ta có thể bắt gặp với rất nhiều hình thức khác nhau từ bóng đèn tròn chiếu từ trên xuống hoặc ánh sáng chiếu xiên góc… Đặc điểm chung của chúng là đều sử dụng loại bóng đèn sợi đốt (sáng và tỏa nhiệt nóng).

Loại ánh sáng này có màu vàng hoặc cam. Lí do là vì bóng đèn tròn được sản xuất để tỏa ra ánh sáng màu này, và vì não bộ con người có khả năng lọc bỏ bớt màu cam nên ta có cảm nhận nó có màu trắng. Thông thường khi ta chụp ảnh hay vẽ bóng đèn phát sáng trong nhà, sẽ thực tế hơn nếu ta tô nó màu trắng theo quan niệm thông thường thay vì miêu tả đúng với hiện thực. Thực ra bức vẽ bóng đèn màu cam sẽ kém thuyết phục hơn nhiều cho dù nó có chính xác đi chăng nữa.

Chất lượng của dây tóc bóng đèn khá đa dạng và khó đoán trước vì các lựa chọn cho việc thắp sáng nội thất ngày một nhiều hơn. Các hộ gia đình thường sử dụng chụp đèn để khuếch tán ánh sáng, mở rộng nguồn sáng và làm dịu cường độ.

Không gian phòng đóng vai trò quyết định chất lượng của hệ thống thắp sáng trong nhà. Kho hoặc nhà xe chỉ có một bóng đèn tròn thô cho ánh sáng không mấy hấp dẫn. Điều này là phù hợp vì căn phòng ít được sử dụng, do đó tính tiện lợi sẽ đi trước tính thẩm mĩ.

Đối với căn phòng thường được sử dụng, chất lượng ánh sáng được chú trọng hơn, do đó hệ thống ánh sáng có vẻ phức tạp và thu hút hơn. Ví như phòng khách (phòng chính trong nhà), bầu không khí thường rất dễ chịu đến từ hệ thống đèn đa dạng.

Chức năng sử dụng của đèn sẽ quyết định nơi chúng được lắp đặt. Trong phòng ngủ, đèn ngay cạnh giường thường xuất hiện vì chúng tiện cho việc đọc sách trước khi ngủ hoặc đi lại trong bóng tối. Trong bếp đèn rọi được bài trí để làm bừng sáng cả khu nấu nướng. Kệ tủ phòng tắm và gương cũng có thể tham gia chiếu sáng với mục đích nhất định.

Nhìn chung, đèn chiếu sáng trong nhà là sự kết hợp giữa chức năng sử dụng và chất lượng ánh sáng. Phụ kiện đi kèm đối với hệ thống đèn thường là chụp đèn với nhiều kiểu dáng đa dạng. Chúng làm dịu đi ánh sáng, giảm độ lóa của bóng đèn tròn và làm mềm bóng đổ vốn khá cứng đến từ nguồn sáng khi không được che chắn.

Yếu tố tiếp theo cần được chú trọng là trong thiết kế nội thất, nhiều nguồn sáng khác nhau được sử dụng để làm mềm ánh sáng và bóng đổ tốt hơn. Thường thì mỗi phòng sẽ có nhiều hơn một loại ánh sáng do ánh sáng từ các phòng khác chiếu lan ra những khoảng không gần kề. Ví dụ tiêu biểu là phòng khách với bốn hoặc năm loại ánh sáng cùng nhau tạo nên nhiều vùng sáng nhỏ đầy cuốn hút. Thêm vào đó, trên trần nhà bếp ta cũng có thể lắp nhiều hộc đèn rọi âm tường.

Sử dụng nhiều loại ánh sáng cùng lúc sẽ mang lại hiệu ứng rất thú vị. Ánh sáng trở nên không đều, cho bóng đổ sắc nét/mờ trên nhiều cấp độ. Một hiệu ứng rõ rệt khác là trên tường sẽ xuất hiện nhiều điểm sáng do sự phản chiếu tương ứng với mỗi loại ánh sáng. Sự chênh lệch nhẹ giữa màu sắc và cường độ của ánh sáng cũng có thể xảy ra do dây tóc bóng đèn tròn chuyển đỏ và sáng dịu hơn sau một thời gian sử dụng.

Cuối cùng bạn nên cân nhắc rằng những đồ gia dụng khác cũng có khả năng phát sáng. Tiêu biểu nhất là máy tính và truyền hình, ngoài ra còn có lò vi sóng, nồi cơm điện và nhiều thiết bị khác.

Đến đây, tôi chỉ có thể khuyên bạn nên tự mình nghiên cứu sâu hơn về chiếu sáng trong nhà vì các khả năng ở đây gần như vô hạn, ít nhất là trong trí tưởng tượng của bạn.

Đây là cách bài trí thông thường với khá nhiều loại nguồn sáng khác nhau. Nhiều kỹ thuật được sử dụng giúp làm dịu ánh sáng căn phòng như: sử dụng chụp đèn hoặc sử dụng ánh sáng phản xạ từ các bức tường thay vì ánh sáng chiếu trực tiếp. Việc sử dụng nhiều nguồn sáng khuếch tán giúp loại trừ bóng đổ sắc nét và thô cứng. Trong hình tôi đã điều chỉnh độ cân bằng trắng để giảm bớt sắc cam của ánh đèn (vì sắc cam thực sự của bóng đèn sợi đốt trông có vẻ không thực tế cho lắm). Bức hình có tính thuyết phục hơn và truyền tải được màu sắc thực sự đúng với cảm nhận của chúng ta hơn

Còn tiếp...

Nguồn: hoc3dmax